سازمان‌ها می‌توانند از طریق مدیریت اطلاعات سلامت، فرآیندهای تولید، تبادل، ذخیره‌سازی و به کارگیری اطلاعات را در تمامی منابع خود تقویت نموده و به مزایای رقابتی حاصل از آن دست یابند.بیمارستان‌ها نیز از جمله سازمان‌هایی محسوب می‌شوند که شدیداً به اطلاعات وابسته هستند. از این رو مدیران ارشد بیمارستان‌ها باید درک کنند که تنها از طریق حوزه های قدرتمند مدیریت اطلاعات سلامت است که می‌توانند توانمندی‌ها و قابلیت‌های سیستم های اطلاعاتی و مدیریت اطلاعات را در راهبردهای کسب و کار خود وارد نمایند.
مفهوم سازمان مراقبت بهداشتی
سازمان مراقبت بهداشتی عبارت است از کلیه مراکز و سازمان‌هایی که با هدف تامین سلامت بیماران از طریق ارائه مراقبت سلامت فعالیت می‌کنند، مثل بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و پاراکلینیک‌ها، مراکز اورژانس،مراکز توانبخشی، خانه‌های بهداشت، خانه های پرستاری، مراکز بهداشت روانی(تیمارستان‌ها).
سه ویژگی سازمان‌های مراقبت بهداشتی
یک سازمان مراقبت بهداشتی با سه ویژگی یا مولفه مشخص می‌شود و هرگاه حتی یکی از این ویژگی‌ها وجود نداشته باشد، دیگر نمی‌توانیم به آن سازمان یا موسسه، سازمان مراقبت بهداشتی بگوییم. حال باهم ببینیم این ویژگی‌ها اصلا چی هستند.
• برخوردار بودن از امکانات و تسهیلات دائمی
• ارائه خدمت به بیماران
• حفظ اطلاعات مربوط به مراقبت سلامت بیماران
در سازمان‌های مراقبت بهداشتی کار اصلی و محوری، مراقبت از بیمار است و لذا اطلاعات مربوط به آن باید تولید، پردازش و ذخیره گردد. اهمیت اطلاعات در سازمان‌های مراقبت بهداشتی به اندازه‌ای است که به حفظ و ارتقای کیفیت آن به شدت تاکید شده است، به طوری که آن را یکی از سه مولفه تشکیل دهنده سازمان‌های مراقبت بهداشتی تلقی کرده‌اند.
طبق مطالبی که عنوان شد می‌توان گفت ساختار رشته‌های مدارک پزشکی، فناوری اطلاعات سلامت، مدیریت اطلاعات سلامت و انفورماتیک پزشکی جهت تحقق مولفه حفظ اطلاعات سلامت سازمان‌های مراقبت بهداشتی تعریف شده است.
خب شاید الان برای شما این سوال پیش بیاید که چرا یکی از سه مولفه سازمان‌های مراقبت بهداشتی، حفظ اطلاعات سلامت است؟ مگر این موضوع چقدر مهم است؟برای روشن شدن این موضوع، اول اجازه دهید شما را با مفهوم مراقبت بهداشتی و مفهوم اطلاعات سلامت آشنا کنم.
مفهوم مراقبت بهداشتی و مفهوم اطلاعات سلامت
مراقبت بهداشتی یعنی ارائه خدمات سلامت به یک فرد از زمان تولد تا مرگ، طبق یک فرآیند مستمر که در خلال آن داده‌های مرتبط با سلامت فرد به صورت فزاینده در قالب پرونده پزشکی گردآوری می‌شود.
اطلاعات سلامت عبارت است از کلیه اطلاعات مربوط به فرآیند مراقبت از بیمار که در قالب پرونده پزشکی بیمار قرار می‌گیرد.
اهمیت مدیریت اطلاعات سلامت
پایه هر برنامه‌ریزی، سیاستگذاری، تحقیق و پژوهش پزشکی، اطلاعات و آمار بهداشتی درمانی است. به همین دلیل امروزه در کشورهای توسعه یافته و در حال رشد دنیا برای جمع آوری علمی داده های بهداشتی درمانی، پردازش این داده‌ها، سازماندهی، توزیع و حفاظت از آن‌ها، رشته مدیریت اطلاعات بهداشتی درمانی از اهمیت زیادی برخوردار است.
اطلاعات سلامتی که در پرونده پزشکی وجود دارد به عنوان یکی ابزار مهم جهت حمایت از فعالیت‌های مرتبط با مراقبت بهداشتی زیر عمل می‌کند، از قبیل:
• مدیریت خدمات بهداشتی درمانی
• سیاستگذاری و برنامه‌ریزی سلامت
• پژوهش و آموزش پزشکی
• اپیدمیولوژی
• تضمین و ارتقای کیفیت مراقبت پزشکی
• اقتصاد بهداشت و درمان
تمام مواردی که ذکر شد به صورت خیلی حیاتی به اطلاعات و آمارهای موجود در پرونده پزشکی بستگی دارد، به حدی که اطلاعات موجود در یک پرونده پزشکی از تمام جنبه‌های کیفیت، به اندازه‌ای مهم است که مدیریت درست آن‌ها باعث رشد دانش پزشکی و توسعه مراقبت سلامت یک کشور و مدیریت غلط آن‌ها باعث شکست همه فاکتورهای بالا و فلج شدن برنامه‌ریزی و سیاستگذاری سلامت در آن کشور می‌شود.
پرونده پزشکی فرایند آموزش پزشکی و خدمات بهداشتی و پژوهش بالینی را پشتیبانی می کند و برای جبران هزینه های مربوط به خدمات مراقبت بهداشتی مستنداتی فراهم می نماید و به علاوه از آن برای سیاستگذاری مراقبت بهداشتی قانونگذاری اعتبارسنجی به اصلاح مراقبت بهداشتی استفاده می‌شود.
مدیریت اطلاعات سلامت بر عهده چه افرادی است؟
خب به نظر شما مدیریت اطلاعات سلامت بر عهده چه افرادی است؟آفرین… متخصصان اطلاعات سلامت یعنی دانش آموختگان فناوری اطلاعات سلامت و انفورماتیک پزشکی ! رشته‌هایی که فارغ التحصیلان آن به عنوان بازوهای توانمند ناب‌ترین اطلاعات را در اختیار سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان نظام بهداشتی درمانی کشور قرار می‌دهند.
این رشته‌ها در کشورهای توسعه یافته دنیا از حساسیت و ارزش زیادی برخوردار است، چرا چون که به نقش و اهمیت زیاد آن پی برده شده است، به همین دلیل است که یکی از سه مولفه سازمان مراقبت بهداشتی را حفظ اطلاعات سلامت قرار داده‌اند.
بخش مدیریت اطلاعات سلامت در مراکز بهداشتی درمانی ایران
در سازمان‌های مراقبت بهداشتی، منبع اصلی اطلاعات مراقبت‌های بهداشتی، پرونده پزشکی بیمار است از این رو تمام سازمان‌های مراقبت بهداشتی برای انجام فعالیت های مدیریت اطلاعات به یک بخش سازمان یافته موسوم به بخش مدیریت اطلاعات سلامت (HIM) نیاز دارند.
بخش مدیریت اطلاعات سلامت به عنوان مسئول کیفیت اطلاعات در جهت ارائه مراقبت های مناسب بیماران در راستای تامین اهداف خود به ساختار سازمانی مناسب نیاز دارد.
اما بررسی‌های انجام شده توسط پژوهشگران نشان می‌دهد که ساختار فعلی این بخش در بیمارستان‌های ایران در مقایسه با کشورهای پیشرفته با مشکلاتی مواجه است.
از جمله این مشکلات استفاده از عناوین بسیار زیاد و نامناسب، فقدان برخی از وظایف واحدها و فعالیت‌های حائز اهمیت، جایگاه سازمانی نامناسب در تشکیلات بیمارستان‌ها، فقدان رابطه تشکیلاتی این بخش با سایر بخش های اطلاعاتی بیمارستان و نیز فقدان یک پست سازمانی مرتبط با فعالیت های اطلاعاتی در گروه مدیریت ارشد بیمارستان می باشد.
این مسائل نشان می‌دهند که ساختار سازمانی فعلی بخش مدیریت اطلاعات سلامت در ایران برای مدیریت کارآمد اطلاعات مراقبت بهداشتی هنوز به جایگاه اصلی خود نرسیده است و نیز حوزه‌های قدرتمندی برای ارائه خدمات جامع مدیریت اطلاعات در بیمارستان‌های ایران بصورت کامل وجود ندارد و این مسائل می‌تواند منجر به انحراف و ضعف بخش مدیریت اطلاعات سلامت در راستای اهداف اصلی خود گردد. بنابراین رفع این مشکلات و تجدید ساختار سازمانی این بخش ضروری به نظر می رسد.
منبع: medolearn
همچنین بخوانید:
همکاری LG Electronics و EzCaretech برای ارائه یک راهکارنوین تله‌مدیسین مبتنی بر رایانش ابری
صفر تا صد پرونده الکترونیک سلامت
تصویربرداری پزشکی در فضای ابری