با گسترش فناوری‌های دیجیتال و نیاز روزافزون به خدمات تله‌مدیسین ، فرصت‌های زیادی برای بهبود دسترسی به مراقبت‌های پزشکی ایجاد شده است. اما این پیشرفت‌ها همراه با چالش‌های مهمی در زمینه امنیت سایبری نیز بوده‌اند. داده‌های سلامت، جزو حساس‌ترین اطلاعات شخصی به‌شمار می‌روند و حفاظت از آن‌ها نه‌تنها یک الزام اخلاقی، بلکه یک ضرورت قانونی و اجتماعی است. در این مقاله به بررسی راهکارهای کلیدی برای تقویت امنیت سایبری در سیستم‌های تله‌مدیسین می‌پردازیم.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.
اهمیت امنیت سایبری در تله‌مدیسین
در سیستم‌های سنتی مراقبت سلامت، امنیت عمدتاً در محدوده فیزیکی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی تأمین می‌شد. اما در تله‌مدیسین، داده‌ها در بستر اینترنت رد و بدل می‌شوند؛ از تله ویزیت ها گرفته تا ارسال تصاویر پزشکی، نتایج آزمایش و نسخه‌ها. این داده‌ها، اگر در اختیار افراد غیرمجاز قرار بگیرند، می‌توانند برای اخاذی، جعل هویت یا حتی آسیب رساندن به اعتبار حرفه‌ای بیمار یا پزشک استفاده شوند. از سوی دیگر، نقض حریم خصوصی می‌تواند اعتماد عمومی به خدمات سلامت دیجیتال را تضعیف کند.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر سیروس مومن زاده ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.
تهدیدات رایج در فضای سلامت دیجیتال
-
حملات فیشینگ برای دسترسی به حساب‌های کاربری پزشکان و بیماران
-
بدافزارها و باج‌افزارها که اطلاعات پزشکی را رمزگذاری یا سرقت می‌کنند
-
شنود ارتباطات در صورت نبود رمزنگاری کافی
-
دسترسی غیرمجاز به داده‌ها از طریق ضعف در احراز هویت یا کنترل دسترسی
-
نقص در نرم‌افزارها و دستگاه‌های پزشکی متصل به اینترنت (IoMT)
راهکارهای تقویت امنیت سایبری در تله‌مدیسین
۱. رمزنگاری داده‌ها
رمزنگاری سرتاسری (End-to-End) باید برای تمامی ارتباطات بین بیمار و پزشک مورد استفاده قرار گیرد. این رمزنگاری باید شامل ویدیو، صدا، پیام‌های متنی و فایل‌های ارسال‌شده باشد. همچنین، پایگاه‌داده‌ها باید به‌شکل رمزنگاری‌شده نگهداری شوند تا در صورت نفوذ به سرور، اطلاعات قابل خواندن نباشد.
۲. احراز هویت قوی و چندعاملی (MFA)
ورود دو مرحله‌ای با رمز یکبارمصرف یا اپلیکیشن‌های تأیید هویت، از روش‌های مؤثر برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به حساب‌های کاربری است. این موضوع به‌ویژه برای پرسنل درمانی اهمیت دارد که به داده‌های حساس بیماران دسترسی دارند.
۳. کنترل دسترسی مبتنی بر نقش (RBAC)
در سیستم‌های تله‌مدیسین، هر کاربر باید فقط به بخشی از اطلاعات که مربوط به نقش اوست دسترسی داشته باشد. مثلاً یک پرستار نباید به اطلاعات مالی بیماران دسترسی داشته باشد یا یک بیمار نباید بتواند پرونده پزشکی دیگران را مشاهده کند.
۴. به‌روزرسانی و وصله‌گذاری منظم
بسیاری از حملات سایبری به دلیل استفاده از نسخه‌های قدیمی نرم‌افزارها و سیستم‌ها رخ می‌دهند. به‌روزرسانی مرتب سیستم‌ها و پچ‌کردن آسیب‌پذیری‌ها از ساده‌ترین اما مؤثرترین اقدامات امنیتی است.
۵. آموزش امنیت سایبری
آموزش کارکنان و بیماران در خصوص تهدیدات سایبری مانند فیشینگ، روش‌های انتخاب رمز عبور قوی، و استفاده ایمن از اینترنت، نقش کلیدی در ایجاد یک فرهنگ امنیتی ایفا می‌کند.
۶. ارزیابی امنیتی و تست نفوذ
بررسی مداوم زیرساخت‌های دیجیتال از طریق ارزیابی‌های امنیتی و انجام تست‌های نفوذ، به شناسایی نقاط ضعف سیستم قبل از سوءاستفاده مهاجمان کمک می‌کند.
نقش سیاست‌گذاری و قوانین
تطابق با مقررات بین‌المللی و داخلی از جمله HIPAA در آمریکا، GDPR (در اتحادیه اروپا) و آیین‌نامه‌های وزارت بهداشت، پایه‌گذار اعتماد بین بیمار و ارائه‌دهنده خدمات است. وجود توافق‌نامه‌های رسمی مانند موافقت‌نامه حفظ اطلاعات بیمار (BAA) نیز در این زمینه حیاتی است.
نتیجه‌گیری
تله‌مدیسین، آینده‌ای روشن برای دسترسی عادلانه‌تر به خدمات پزشکی ترسیم می‌کند؛ اما بدون امنیت سایبری قوی، این آینده به خطر خواهد افتاد. با پیاده‌سازی فناوری‌های امن، تدوین سیاست‌های مسئولانه، و ایجاد آگاهی در بین کاربران، می‌توان از فرصت‌های تله‌مدیسین به‌نحو بهینه بهره‌برداری کرد و از تهدیدهای آن مصون ماند.
همچنین بخوانید:
انقلابی در جراحی مدرن با ربات‌های جراح
تحول در تجربه سلامت جهانی
ایمپلنت هوشمندی که به‌طور خودکار در بدن بیماران دیابتی دارو آزاد می‌کند