امروزه تکنولوژی‌های پیشرفته تهدیدها و فرصت‌های جدیدی را برای اقتصاد یک کشور فراهم می‌آورند. تغییر در تکنولوژی سبب تغییر در توانمندی و قانونمندی‌های تجارت شرکت‌ها گردیده و سیستم‌های سازمانی و اجتماعی یک کشور را دگرگون می سازند.
امور وابسته به تکنولوژی، سبب پیشرفت و توسعه‌ی اقتصادی کشورها و نوآوری و تکنولوژی سبب ارتقاء بهره‌وری و توان تولیدی کشورها و افزایش سطح استانداردهای زندگی برای مردم می‌شود.
هرچه سطوح فناوری نوآوری تکنولوژی بالاتر باشد، کشورها از مزیت رقابتی بیشتری برخوردار خواهند بود؛ درنتیجه توسعه‌ی تکنولوژی در همه‌ی ابعاد برای تمامی کشورها یک امر حیاتی است. عامل اصلی پایین بودن نرخ رشد کشورهای در حال توسعه در پیشرفت‌های گوناگون همچون پیشرفت‌های اجتماعی، اقتصادی و پیشرفت‌های فرهنگی، ناتوانی این کشورها در شناخت بهره‌برداری و توسعه‌ی مناسب تکنولوژی است.
به‌طور خلاصه مهم‌ترین ویژگی‌های تکنولوژی در هفت دسته تقسیم‌بندی می شوند:
۱. ابزاری است برای تبدیل منابع طبیعی به کالاهای قابل استفاده.
۲. وسیله‌ای است برای تغییر شرایط محیطی.
۳. منبعی است برای ایجاد ثروت بیشتر.
۴. عاملی است برای ایجاد تغییرات اجتماعی.
۵. وسیله ای است برای توسعه و پیشرفت.
۶. کالا یا خدمتی خواهد بود که در بازار خرید و فروش می‌شود.
۷. خروجی فرایند تحقیق و توسعه است.
تنش های ناشی از تحولات تکنولوژیک در یک کشور
در کنار نقاط مثبت و تحولات شگرفی که در زمینه‌ی تکنولوژی در حال شکل‌گیری می‌توان به آن‌ها اشاره کرد، نگرانی‌های زیادی نیز در این زمینه وجود دارد؛ توجه به این نگرانی ها در هر کشوری ضروری به‌نظر می‌رسد.
این نگرانی‌ها در جوامع گوناگون و یا در کشورهای مختلف، متفاوت است.
شکاف طبقاتی و شکاف دیجیتالی
تکنولوژی می‌تواند ثروت، رفاه و خوشبختی را برای همه‌ی افراد به ارمغان بیاورد اما در عمل امکان استفاده از دستاوردهای تکنولوژیکی برای همه به‌صورت یکسان وجود ندارد، در واقع فرایند تحولات تکنولوژیکی می‌تواند منجر به شکاف طبقاتی جدیدی در سطوح جهان شود.
به بیان دیگر، با وجود آن‌که تکنولوژی را می‌توان برای رفع بسیاری از سختی‌ها همچون دسترسی راحت به امکانات سلامت مواد غذایی امنیت به‌کار گرفت، ممکن است سبب بروز شکاف اقتصادی میان کشورهای پیشرفته و کشورهای در حال توسعه و یا حتی در درون هر کدام از این کشورها شود و افرادی نتوانند فرصت‌های کسب و کار جدید را به دست آورند. شکاف اقتصادی می‌تواند در فضای امروز منجر به شکاف دیجیتالی میان افرادی که دسترسی به تکنولوژی اطلاعاتی دارند و افرادی که این امکان را ندارند، شود. امروزه دستیابی به انبوهی از کلان‌داده ها برای هر کشور می‌تواند فرصت‌های ناب توسعه‌ی اقتصادی را فراهم آورد، به‌ویژه دسترسی به اطلاعات سلامت افراد به شکل بومی در هر کشوری می‌تواند یک نقطه‌ی قوت اقتصادی را ایجاد نماید.
محدود شدن حوزه‌ی خصوصی زندگی
با وجود اینکه تکنولوژی اطلاعات و استفاده از اینترنت امکانات زیادی در اختیار افراد قرار می‌دهد اما همواره این احتمال وجود دارد که حریم خصوصی دارندگان آن مورد هجوم و حمله واقع شود. از سوی دیگر از آن‌جایی که تدوین قوانین همواره از تحولات تکنولوژیکی دیرتر انجام می پذیرد، این عملکرد می‌تواند سبب بروز مشکلاتی تا زمان تدوین چارچوب قانونی برای آن‌ها شود.
ویژگی تکنولوژی های آینده
هرچند ظهور هر تکنولوژی می‌تواند دارای نقاط مبهم و منفی باشد، ویژگی های دیگری نیز وجود دارد که نیل به سمت آن را عملیاتی می‌کند.
ویژگی‌های مورد نیاز و خاص هر تکنولوژی که باید به آن توجه ویژه داشت عبارتند از:
۱. سرعت رشد بالا
۲. نیاز به سیستم های انعطاف پذیر و پویا جهت رشد
تجربه‌ی توسعه‌ی تکنولوژی‌های جدید در کشورهای توسعه یافته نشان می‌دهد که توسعه‌ی تکنولوژی با ساختارهای قدیمی امکان‌پذیر نیست، زیرا در عرصه‌ی تکنولوژی‌های جدید هر روز تحولات جدیدی رخ می‌دهد و محصولات و فرآیندهای نوینی به بازار عرضه می‌شود. رقابت شدید در زمینه‌ی تکنولوژی‌های جدید نیازمند سیستم‌های چالاک و انعطاف‌پذیر است که این سیستم‌ها گذشته از نگرانی‌های روزمره و سیستم‌های بروکراتیک دست و پاگیر، موانع موجود بر سر راه توسعه‌ی این تکنولوژی‌ها را برطرف می‌نماید.
یکی از موارد با اهمیت در توسعه‌ی زیرساخت فناوری‌های دیجیتال برای سلامت، تسهیل در امور مرتبط با رگولاتوری و نگاه جهانی به سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های مرتبط با حوزه‌ی سلامت است.
فاصله‌ی کم تحقیقات تا بازار
فاصله‌ی پژوهش تا بازار در تکنولوژی‌های جدید هر روز کوتاه و کوتاه‌تر می‌شود و مراکز تولید از کارخانه‌های حجیم به لابراتوارهای کوچک یا همچنین کارگاه‌های زیرزمینی استارتاپ‌ها منتقل می‌شود. این مدل از نوآوری به شکل نوآوری بازساخت های حجیم و ماشین آلات سنگین که در تکنولوژی های قبلی انجام می شده است به وسیله فناوری های مدرن با سطح تکنولوژی بالا جایگزین شود
همچنین دستیابی به کلان‌داده‌ها می‌تواند اطلاعات دقیق‌تری از بازار و مخاطبان را در اختیار سازمان‌ها و کسب‌وکارهای مرتبط قرار دهد. این امر افزون بر کمک به راحت‌تر شدن حل مسئله، هزینه‌های ناشی از تحقیق و توسعه را به شکل معناداری کاهش می دهد، درنتیجه از جمله عوامل مهم برای سرمایه‌گذاری در حوزه‌های تکنولوژیک توسط کشورها است.
نیاز به قوانین و مقررات خاص
برای رشد تکنولوژی‌های جدید به بسترهای حقوقی مناسب نیاز است. حقوق مالکیت فکری از عوامل مهم ایجاد انگیزه در میان کارآفرینان و محققان برای توسعه‌ی نوآوری و عرضه‌ی محصولات و فرآیندهای جدید است. البته در برخی از کشورهای پیشرفته نیز در سال‌های اول توسعه‌ی یک تکنولوژی جدید، قوانین مالکیت فکری باید به میزانی اعمال شود که از جریان شفافیت اطلاعات علمی و ایجاد هم‌افزایی علمی و فنی جلوگیری نکند.
دانش محور بودن و نیاز به نیروهای متخصص
در عرصه‌ی توسعه‌ی تکنولوژی‌های جدید، کمبود مواد اولیه یا سرمایه‌های محدود از جمله عوامل کم‌اهمیت است. حیاتی‌ترین موارد، نبود نیروهای متخصص است که حد و مرز توسعه‌ی تکنولوژی را در یک کشور تعیین می‌کند، از این‌رو بیشترین سرمایه‌گذاری در زمینه‌ی زیرساخت باید به توسعه‌ی منابع انسانی متخصص حوزه‌ی تکنولوژی اختصاص یابد.
امروزه دیگر در کشورها منابع طبیعی مانند زیرساخت های نفتی و گازی مزیت اصلی محسوب نمی‌شوند، بلکه دانش و تکنولوژی نوآوری مدیریت منابع انسانی در رشد و توسعه‌ی یک کشور به‌عنوان مزیت نسبی برای رقابت در بازارهای جهانی عامل اصلی است.
میان‌رشته‌ای بودن تکنولوژی‌های جدید و نیاز به توسعه‌ی مهارت‌های گروهی
نگرش‌های میان‌رشته‌ای و توسعه‌ی علوم همگرا در دهه‌های اخیر، سبب ایجاد تحولات شگرفی در عرصه‌ی تکنولوژی شده است. بیشتر تکنولوژی‌های جدید ماهیت میان‌رشته‌ای دارند؛ تکنولوژی‌هایی همچون نانوتکنولوژی، بایوتکنولوژی، مدیریت تکنولوژی، فناوری اطلاعات، مکانیک، الکترونیک و مکاترونیک، بارزترین نمونه‌های تکنولوژی‌های میان‌رشته‌ای هستند که مطرح شده‌اند.
میان‌رشته ای بودن تکنولوژی های جدید، بحث آموزش نیروی انسانی را با چالش‌های جدیدی روبرو کرده است. همچنین در بحث پژوهش، پژوهش‌های انفرادی جای خود را به پژوهش‌های گروهی داده‌اند، درنتیجه دولت باید به مسائل عمیق‌تری از جنس آموزش در بخش توسعه‌ی زیرساخت‌های نوآوری بپردازد.
نیاز به مراکز تجاری سازی و مراکز نوآوری
در تکنولوژی‌های جدید برای پیشی‌گرفتن از رقبا، باید دستاوردهای محققان را در سریع‌ترین زمان تجاری کرد و به بازار عرضه نمود. برای تحقق این امر مراکز نوآوری و تجاری‌سازی به توسعه‌ی هر چه سریع‌تر این دستاوردها کمک می‌کند.
ارزش افزوده بالا و حجم کم
محصولات مبتنی بر تکنولوژی‌های جدید در مقایسه با تکنولوژی‌های پیشین و قدیمی، در بیشتر موارد کم‌حجم، با سرعت بالا و ارزش افزوده‌ی بالا محسوب می‌شوند. در محصولات مبتنی بر تکنولوژی‌های گذشته، مواد اولیه ارزش اصلی محصول و خدمات را تشکیل می‌داد در حالیکه در محصولات جدید نقش تکنولوژی و نوآوری بسیار پررنگ تر از عوامل دیگر است. فروش و توسعه‌ی محصولات نانوتکنولوژی و بیوتکنولوژی از جمله مواردی هستند که در آن، محصولات تولید شده با حجم بسیار کم و ارزش افزوده‌ی بالا را می‌توان مشاهده نمود. همچنین در حوزه‌ی سلامت دیجیتال می‌توان به محصولات خدماتی مانند اپلیکیشن‌های تله‌مدیسین اشاره نمود که افزون بر جلوگیری از هدررفت هزینه های مرتبط با صرف زمان، هزینه های مرتبط با حمل و نقل، هزینه های ناشی از ایجاد آلودگی هوا، هزینه های مرتبط با درمان و هزینه های مرتبط با نیروی انسانی را به‌طرز چشم‌گیری کاهش داده‌اند.
چرایی و اهمیت نوآوری در توسعه سلامت دیجیتال
از جمله دلایل و ویژگی‌های نوآوری در حوزه‌ی سلامت می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
-
افزایش رشد اقتصاد
-
افزایش رفاه اجتماعی
-
ایجاد برتری رقابتی
-
کاهش هزینه‌ها
-
افزایش درآمد
-
جبران عملکرد های ناموفق گذشته
-
فراهم شدن امکان استفاده از فرصت ها از جمله فرصت های بین المللی
-
ایجاد نوآوری‌های بیشتر به‌صورت درون‌زا
-
بهبود سرعت بازگشت سرمایه
-
تضمین نوآوری و بقای سازمان
علل ناکارآمدی فرایند نوآوری تکنولوژیک در سیستم سلامت
قوانین نامناسب
از جمله مهم‌ترین دلایل ناکارآمدی شکل‌گیری اکوسیستم نوآوری و فناوری در حوزه‌ی سلامت، قوانین نامناسب است؛ بیشتر مواقع نبود قوانین مشخص و شفاف و همچنین نبود قوانین حمایت از تکنولوژی مانند حقوق مالکیت معنوی و قوانین عضویت و همکاری در شبکه‌های نوآوری درکنار قدیمی بودن قوانین دست و پا گیر در حوزه‌ی سلامت، سبب دلسردی کارکنان این حوزه می‌شود.
ضعف یا تعداد محدودیت‌های کلیدی
ضعف در سیستم آموزشی موسسات تحت توسعه آزمایشگاه ها، تعداد اندک مراکز نوآوری و رشد در حوزه‌ی تخصصی سلامت و ضعف در ملاحظات تکنولوژیکی.
ضعف هماهنگی میان اجزا
عدم هماهنگی اجزای نظام نوآوری از جمله ارتباط میان صنایع دولت و دانشگاه‌ها است که باید در کنار سیاست‌گذاران حوزه‌ی علم و فناوری قوانین مرتبط با این حوزه را تسهیل کرده و از تبدیل شدن محصولات و خدمات از شکل ایده به شکل محصول حمایت کنند.
ضعف جریان اطلاعاتی
فقدان وجود جریان اطلاعاتی میان دیگر اجزای اکوسیستم نوآوری و فناوری از جمله مواردی چون دانش فنی، دانش نوآوری، دانش تکنولوژیک، اطلاعات مرتبط با نیروی انسانی، اطلاعات مالی و غیره می تواند اثرات جبران ناپذیری را بر بدنه‌ی نوآوری تکنولوژیک وارد سازد.
منبع: medleanmag
همچنین بخوانید:
آشنایی با هوش بافتی و نقش آن در موفقیت استارتاپ سلامت
۴ بعد نوظهور تحول سلامت دیجیتال که باید آن‌ها را بشناسید
توصیه هایی برای گذر از تحول دیجیتال سلامت